OPUS DEİ TARİKATI (FETO ÖRGÜTÜNÜN HRİSTİYAN VERSİYONU ; (OKUDUKLARINIZ SİZE OLDUKÇA TANIDIK GELECEK ) ‘Yoksul ve zeki’ çocuklara yönelik

OPUS DEİ TARİKATI  (FETO ÖRGÜTÜNÜN HRİSTİYAN VERSİYONU ;  (OKUDUKLARINIZ SİZE OLDUKÇA TANIDIK GELECEK )
‘Yoksul ve zeki’ çocuklara yönelik kurslar, kolejler, üniversiteler açmak, bu öğrencilere burs sağlamak vs. Opus’un en tipik politikalarıdır. Kurucusu Josemari Escriva azizlik mertebesine yükselmiş ‘beyaz eldivenli mafya’ olarak cilt cilt kitaplara konu olmuştur 1970’lerde ‘France-Soir’ gazetesi Vatikan’da piskoposların kendi aralarında Opus Dei’ye ‘Aziz Mafya’ dediklerini de yazar.
Escriva, 1928’de Tanrı’nın gökten kendisine camiayı kurması için ışık gönderdiğini, yani görevlendirdiğini iddia ettiği için, Opus Dei’nin de bu tarihte kurulduğunu söyler.
1933’de sağcıların seçimden galip çıkması onu harekete geçirir. Ama Escriva için asıl iyi günler iç savaşın başlamasıyla doğar. Madrid çatışmalara sahne olunca kenti terk eder, bir kaç arkadaşıyla birlikte Franko’nun darbeci ordusunun ana karargâhının bulunduğu Burgos kentine gider. Frankist cephede rahiplik görevi icra ederek Tanrı’ya hizmet ederken kafasındaki projenin geleceğinin faşistlerin kazanmasına bağlı olduğunu da bilir. Faşist gençlere ruhani hizmetleriyle “vatan savunmasında” gaz verir.
1939’da İspanyol İç Savaşı’nın Frankist birliklerin zaferiyle sonlanması Escriva için zafere giden yolun açılması anlamına gelir aynı zamanda. Asıl ciddi örgütlenmesi bu dönemde başlar ve örgüt kısa sürede alır başını gider. Opus Dei, 1941’de Madrid piskoposu, 1950’de de Vatikan tarafından bir cemaat olarak tanınır. Frankist rejimin desteğine Vatikan’ın kanatları altında çalışma da eklenince Opus’u kimse durduramaz. Üniversitelere girer, şirketler, bankalar, yayın evleri, basın organları, okullar vs. kurar.
Katolikler yüz yıllar boyunca, modern kapitalist ekonomiyi küçümsemekle, teknik ve bilimi ciddiye almamakla, bunların yerine enerjilerini absürd fanatik doktrinlere harcamakla suçlanırken, Opus, tam tersine, eski protestan doktrin olan ‘Tanrı’ya hizmet etmenin en iyi yolu kârlı bir şirket kurmaktır’ı tatbik ederek yola koyulur.
1940 sonları ve 1950 başlarında İtalya ve Polonya gibi Avrupa ülkelerine de  yayılır Opusçular. Ama özellikle, çoğu eski İspanyol kolonisi olan ve dolayısıyla İspanyolca konuşan ülkelerde, yani  Latin Amerika’da örgütlenirler. Militanlarının antikominist ve kapitalist ekonomik sistemle tamamen uyumlu özellikleri nedeniyle  Latin Amerika’da ekonomik-siyasi elitlerin önemli bir bölümünün güvenini kazanmakta zorlanmazlar.
Ispanya’da 1957’de başlayan teknokrat hükümetler dönemi Opusçu kadroların önemli bakanlıkları ele geçirdiği dönemdir. ABD’den gelen parayla, işçi haklarının esamesinin okunmadığı, hak ve hukukun adının Franko olduğu İspanyol ekonomisine at koşturur Opus Dei. İspanya ekonomik olarak geliştikçe, sınıflararası farklar açıldıkça, camia da her alanda gücünü artırır. Diktatörle iktidarı paylaşan  Opus altın yıllarını yaşamakla kalmaz, Franko’ya da altın yıllar yaşatır. O kadar ki bir dönem Franco Hükümeti’nin yarısı Opus militanı ya da sempatizanı bakanlardan oluşur, İspanyol ekonomisini 20 yıla yakın onlar kontrol eder.
1970 ortalarına doğru Frankizm zor günler geçirir; işçi protestoları, ETA’nın silahlı mücadelesi vs. Üstelik Frankist rejim o günün Avrupası’nda artık yürüyecek durumda değildir, ekonomik gelişme de frenlenmiştir. Bu dönemde Frankistler ile Opusçular arasındaki tek fark, birinciler hem içerik hem de görünüş olarak bir nevi has/harbi Frankist iken, Opusçular dünyanın gidişatını biraz daha kavrayan tiplerdir, içleri acıyacarak da olsa, vitrin değişikliği düzeyinde de olsa değişikliklerden yanadırlar. Frankistler ortodoks, Opusçularsa pragmatisttir; değişim zamanı gelmiştir, direnip intihar etmektense reformdan yana olmayı tercih ederler.
Franko dönemi boyunca siyasi baskılarla ilgilenmeyi unutup ekonomiye, şirketlere, üniversiteye vs. odaklaşmış olan Opusçuların asla Frankizmi ikame etme, onun yerine geçme gibi bir arzuları olmaz. Frankizm uzatmaları oynamaya başladığında rejimin Avrupalılar için hazmedilebilir bir versiyona ulaşması için yumuşak siyasi reformlardan yana olurlar.  1975’de, beş ay arayla, önce Josemari Escriva, ardından da generaller Fransisco Franco hayata gözlerini yumar. Franko’nun ölümünü müteakip başlatılan ‘diktatörlükten demokrasiye geçiş dönemi’nin başlıca mimarları İspanyol Sosyalist İşçi Partisi ve reformcu Frankistlere nasip olur, bu ikincilerin bir kısmı da Opusçulardır.
1982’de bu dönem tamamlanıp demokrasi dönemine geçilince, artık ipi iyice pazara çıkan bir Opus Dei vardır. Kendilerini besleyen diktatöryel cennetin bitmesi ile İspanya’daki siyasi güçleri önemli oranda frenlenmiş olur, her ne kadar özellikle Latin Amerika ülkelerinde hala güçlerini korusalar da. Arjantin ve Şili’de diktatörlüklere destek vermekle kalmayıp, cuntaların içinde bizzat yer almışlardır.

Opus’un stratejisi ;
‘Halkı denetim altına almanın yolu elitleri kontrol etmekten geçer’ fikrinin hayata geçmesinin iki yolu vardır. Elitlerin çocuklarına teşkilatın değerlerini kazandırmak için elit kolejler kurmak ve militanlarını her tür güç-iktidar odağına sızdırmak. Bu yolla siyaseti etkilemek, partiler düzeyinde değil –‘partilerin kitleleri koyun sürüleridir’ zira-, onların yöneticilerini ve liderlerini etkilemek. Güç uluslar üstü olmalı, devletin dar sınırlarına hapsedilmemeli.

Opus’un bu programı, Basklı Aziz İgnacio Loyola’nın öncülüğünde 1539’da yola koyulan Cizvitlerin o tarihte yürürlüğe koydukları projenin aynısıdır. Protestanları durduran ve 400 yıl boyunca kilisenin elit kadrosu olan Cizvitler 20. yy ortalarında ağır bir kriz yaşarlar. Üyelerinin, üstlerine ve Papa’ya katıksız bağlılık yeminleri yaptığı Cizvit tarikatı ikiye bölünür: Geleneksel aşırı sağcılar bir yanda, ‘işçi’ ve ‘savaşçı’ (gerilla) yeni bir rahipler nesli diğer yanda. Bu ikinciler, bazen kendilerini Roma’daki Papa’dan çok Mao Zedung’a ya da Che Guevara’ya daha yakın hissetmeye kadar götürür işi. Hala pek çok üniversiteyi kontrol ediyor olsalar da etkileri epey azalır. Cizvitlerle yıldızı pek barışmayan Papa II. Jean Paul, onları daha ‘modern’ örgütlerce ikame eder, bunlardan biri Opus olur.

Cizvitlerin 400 yıl boyunca yaptığı gibi, her zaman ve her koşulda güçlülerin tartışmasız müttefiki olan Opusçular için dava uğruna yalan söylemek mubah olduğu gibi, amaçları uğruna her şeyi, ama ne olursa olsun, savunabilirler… İki modelden ilham alırlar. Bunlardan biri 1909’da kurulan ve daha çok İtalya, Fransa ve Belçika’da faaliyet gösteren,  bir tür ‘dini gizli polis’ örgütü-tarikatı olan V. Aziz Pio Birliği’dir.  Amacı ilericilere karşı kilise içi ve dışında mücadele etmekti, gizlice ve her tür yöntemi kullanarak. Zamanı geldiğinde Benito Mussolini’yi desteklemekte hiç tereddüt etmeyen bu örgüt kilise içindeki muhaliflerini izlettirip onlara iftira atmakta da tereddüt etmeyecektir.

İkinci ilham kaynağı ya da modele gelince, bu, hem kendisine ‘ilham’ veren hem de ilk sıradaki düşmanı olan Özgür Eğitim Kurumu’dur. Opus’un kurucusu Escriva herşeyden önce “Özgür Eğitim Kurumu’nun laik eğitimine karşı koyabilecek Katolik entellektüel gençlerden oluşan bir hareket kurmak istemişti” (Von Balthasar, Der Spiegel, 1965). “Masonculuğun etkili gizli yapılanmasını örnek alarak  gizli bir örgütlenme modeli aracılığıyla düşmanını kendi silahları ile vurmak istedi.”
Özgür Eğitim Kurumu: İspanya’da  1876 yılında bir grup öğretim görevlisinin başlattığı ‘dini, siyasi ve ahlaki her tür resmi dogmanın kriterlerini rededen’, özgürlükçü bir eğitim hareketidir.   Devlet dışında (devletten ayrı) özel laik eğitim kurumları kurar. Bu model üniversiteden başlar,  sonra özellikle ilk ve orta öğretime yayılır. Yurtlar da kurulur. 1927 kuşağı olarak anılan pek çok İspanyol entellektüeli  bu modelin kurumlarından geçer. O dönemin yetiştirdiği en önemli yazar, şair, sanatçı ve bilim insanları oradan geçmiştir:  Şair Federico Garcia Lorca, ressam Salvador Dali, sinemacı Luis Bunyuel,  1959 Nobel Fizyoloji ve Tıp Ödülü sahibi Severo Ochoa, 1956 Nobel Edebiyat Ödüllü Juan Ramon Jimenez, şair ve yazar Rafael Alberti bunlardan sadece birkaçıdır.
Devletin eğitim sistemi, Özgür Eğitim Modeli’ni uygulamasa da ondan etkilenir, yapısını önemli oranda modernleştirir. 1939’da İspanyol İç Savaşı’nın Franko’nun galibiyetiyle sonlanması ile bu modele de veda edilmiş olur.
Opus Dei, Özgür Eğitim Kurumu’nu içerik olarak değil, şekilsel olarak model alır, şekli bazı özelliklerini de elimine ederek tabi.  Özgürlükçü ve ilerici yönünü, biat ve muhafazakârlıkla ikame eder. Haremlik selamlık bu uygulamalardan ilk akla geleni. Ailelerinden koparılan öğrencileri, eğip bükecek abi ve ablalardan oluşan ‘sorumlu’ ve ‘ruhani-manevi’ yöneticiler bir diğeri.

 Üye sistemi ;

 ‘Tanrı’nın Eseri’ anlamına gelen Opus Dei, günlük etkinlik ve işler yoluyla toplumu Tanrı yoluna koymak için yola çıkar. Bunun için üç kategoriye ayırdığı militanları ile gizli karakterde bir yapıyı harekete geçirir. Hedeflerine ulaşmak için her yolu mubah gördüğü gibi, bir ülkenin siyasi ve ekonomik sisteminde en yüksek etkiye sahip olmaya çalışır. ‘Halk dediğin önderler tarafından güdülmesi gereken bir sürüdür’ felsefesiyle yetiştirdiği elitleri onların örgütlerine sızdırmaya odaklanır.
Opus’un ilk ve belki de en çok örgütlendiği alan eğitimdir. Enerjisinin en önemli bölümünü eğitim merkezleri açmak için kullanır. Okullara, özellikle üniversite düzeyinde teknik bölümlere özel bir önem verir. Temel stratejisi teknik eleman, işadamı, yönetici, üniversite öğretim üyesi ve lise öğretmeni gibi kadroların formasyonudur.  Bu nedenle üniversiteye o kadar önem verir.
‘Yoksul ve zeki’ çocuklara yönelik kurslar, kolejler, üniversiteler açmak, bu öğrencilere  burs sağlamak vs. Opus’un en tipik politikalarıdır. Daha çok kırsal alandan gelen yoksul, dindar, özellikle hayatta ilerleme arzusuyla dolu, ama ailevi ve sosyal koşulları buna izin vermeyenler arasından seçtiklerini kolejlerine alır, burs ve yurt gibi yardımlar sunar.
Opus’un hâlihazırda 17 üniversite, 8 üniversite hastanesi, yüzlerce teknik okul, orta öğretim, mesleki eğitim merkezi ve üniversite yurdu ağı var. Bu ağa, pek çok “kulüp”, her tür dernek ve öğrenci yurdunu da eklemek lazım. Bütün bu merkezlerde “en iyileri”, yani “elitler”i kapma ya da seçmeye çalışır. Bu “elitler”, geleceğin potansiyel yöneticileridir.  Camianın profesyonel militanları bu kişilere doktrin aşılama ve onları yavaş yavaş örgütün içine çekme işini üstlenirler...

Üç tür üyesi vardır: “numerarios” (elçiler), “agregados” (ateşeler) ve  “supernumerarios” (kadro dışı görevliler) olarak. Evlenemeyen ilk grup daha çok Opus’a ait ev ve yurtlarda, manastırdaymış gibi yaşarlar. İkinci gruptakiler de evlenemezler, ancak kendi evlerinde oturabilirler. Sonuncu gruptakiler ‘normal’ bir hayat sürdürebilirler. Kuşkusuz her üç grup da Opus disiplinine tabidir.

Opus’un beyin takımı “elitler”den oluşur, en iyi üniversite eğitimi almış olan, teknik olarak en iyi yetişmiş olanlardan seçilir. Toplumsal ve ekonomik sistem içinde önderlik rolü oynayabilecek kişilerdir bunlar aynı zamanda.  Önemli olan bir Opus Dei üyesinin mevki sahibi olmasıdır, mümkünse yüksek, işini iyi yapması ve çok dindar olmasıdır.

Teorik olarak herkes ya da her isteyen Opus Dei üyesi olabilir, üyeleri herhangi bir ideolojiye sahip olabilir. Ama pratikte bu pek de böyle işlemez. “Kim olursan ol gel” der bir nevi, nitekim bu çağrıya teşrif eden sınırlı sayıda ateist, liberal ya da solcu da olmuştur, özellikle altın dönemini yaşadığı yıllarda. Ama onların pozisyonu sempatizan olmanın ötesine geçmediği gibi, birliktelikleri de çıkarın bittiği yerde sonlanır.
“Tanrı hepimizi seviyor ve bize hakaret edenleri bile bağışlamayı öğretti bize” en çok tekrarladıkları cümledir.
Peki bir Opusçu teşkilatı bırakabilir mi ?
Bedelini de göze alarak bırakabilir.  Opus hiyerarşisindeki yeri ile doğru orantılı olan bedelin en hafifi, örgütün bir iftira ve karalama kampanyasıyla gidenin prestijini yerle bir etmesidir.

İftira ve karalama kendilerine yardımcı olmayanlara karşı da kullandıkları en etkili yöntem olur. Çok enerji sarf ettikleri üniversitelerde rektörlük, bölüm başkanlığı elde etmek için pek çok yöntem kullanırlar. Kendinden olmayanı kendine yakınlaştırmak, hizmetine almak, boşalan kadrolara kendi adamlarını getirtmek. Sınav jürilerinin kendilerinden olmasını sağlamak vs. gibi.

Miguel Fiscal ‘Anılar’ kitabında, şu sözü Escriva’dan onlarca kez duyduğunu yazar: “Biz devletin imkanları ve binalarını kullanarak çalışacağız.”

Pragmatist ve takiyeci, her tür kurumu içine sızarak yönlendirmeyi, yönetmeyi deneyen, dolayısıyla onların sevaplarını sahiplenen, açıkça kendi adına yapmadığı için günahları o kurumlara havale eden bir çalışma tarzında  kirli işler yaptığında da eli kirlenmediği için ‘beyaz eldivenli mafya’ sıfatı takılan Opus partileşmeyi aklının ucundan bile geçirmemektedir.

Kurucusu Escriva, uysal ve ılımlı bir imaj vermeye çalışsa da otoriter, eleştiriye tahammülü olmayan biridir. Bu nedenle çevresi dalkavuktan geçilmiyordu. Onun arkadaşı olamazdı, yalnız ve yalnız takipçileri, hayranları olabilirdi.

Escriva, seküler-dini cemaati feodal ve askeri bir hiyarerşik örgütlenme şeklinde kurdu. Öyle bir hiyerarşik yapı ki eşit yetkili iki üye bile bulunamaz, piramidin tepesinde Baba Escriva ve ailenin geri kalanı...

Opus’un kadın kolu 1941’de kurulur, yani Escriva’nın annesinin ölümünden bir kaç ay sonra. Bu tarihe denk gelmesinin sebeplerinden biri de annesinin Escriva üzerindeki etkisidir.  Opus’un el kitabı Yol’da da yer alan Escriva’nın şu sözü kadınlar hakkındaki fikrini özetler aslında: “Onların bilgili olması gerekmiyor, ketum olmaları yeterlidir.”  Yine hatırlayalım, aristokrak kadınlara o kadar hayranlık duymasa ve onları işlevsel bulmasa kadınlarla çalışmayı düşünmüyordu başlangıçta. Opus’ta müdür, siyasi komiser düzeyindeki kadınlar genellikle bir manken gibi güzel, zengin ve kariyer sahibi kadınlar olur. Diğerleri ev ve yurtlarında hizmetçilik yapanlardır. Ve bunlar üniforma giyerler, tıpkı Escriva’nın hayran olduğu aristokrat ailelerin hizmetçileri gibi.

Opus mensubu kadınlar, Escriva'nın kendilerine bakışının, rahipler hakkındaki fikirlerinden daha “yumuşak” olmasında teselli bulabilir. Sık sık rahiplerin salak olduğunu söyleyen Escriva “kızlarım rahipler kadar aptal olmayın” der.

Josemari Escriva, kendi kendisini Padre (Baba, Tanrı’nın oğlu) ilan etmiş biridir.